Otyłość hormonalna to rodzaj nadwagi spowodowany naruszeniem równowagi hormonalnej organizmu człowieka. Jeśli dieta i ćwiczenia nie dają oczekiwanego efektu utraty wagi, a waga, wręcz przeciwnie, nadal rośnie, warto wziąć pod uwagę hormonalną przyczynę otyłości. Hormonalna otyłość może wystąpić w każdym wieku, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Hormonalna otyłość jest zaburzeniem metabolicznym, które powoduje przyrost masy ciała w wyniku niewłaściwej produkcji hormonów. Ten typ nadwagi różni się od otyłości pokarmowej nie tylko pochodzeniem, ale także niektórymi zewnętrznymi oznakami. Tłuszcz z powodu nieprawidłowego działania hormonów jest odkładany nierównomiernie, w pewnych obszarach ciała, na które reaguje ten lub inny hormon.
Otyłość hormonalna – przyczyny
Najczęstsze przyczyny otyłości hormonalnej:
- Choroby tarczycy
- Nowotwory w trzustce
- Przyjmowanie leków hormonalnych i leków przeciwdepresyjnych
- Przerwanie ciąży
- Nowotwory nadnerczy, jajników
- Choroby zakaźne i przewlekłe
- Wrodzone patologie układu hormonalnego
- Choroby podwzgórza i przysadki mózgowej.
Otyłości z przyczyn hormonalnych sprzyjają następujące niekorzystne czynniki:
- Nadmiar prolaktyny. Substancja hormonalna wytwarzana jest przez gruczoły wydzielania wewnętrznego zlokalizowane w narządach układu rozrodczego.
- Choroby tarczycy i trzustki. Narządy wewnętrzne wytwarzają insulinę i hormony tarczycy. Jeśli niedobór tych substancji występuje we krwi, normalny metabolizm cukrów ulega zakłóceniu. Glukoza przestaje dawać ciału wystarczającą energię, powoduje to odkładanie się tłuszczu.
- Niedobór estrogenu. Powoduje powstawanie złogów tłuszczu głównie w okolicach pośladkowych i udowych.
Otyłość hormonalna – objawy
- Złogi tłuszczu na górnej części pleców oraz w okolicy gruczołów sutkowych
Zwiększenie rozmiaru pleców i klatki piersiowej może powodować otyłość hormonalną u kobiet z powodu prolaktynemii (zwiększone wydzielanie prolaktyny z przysadki mózgowej). Prolaktyna jest hormonem układu rozrodczego, odpowiedzialnym za przygotowanie ciała matki do karmienia piersią. Zwiększenie produkcji tego hormonu bez obecności ciąży prowadzi do obrzęku i nadmiernych złogów tłuszczu.
Inne możliwe oznaki zwiększonej prolaktyny
- Zwiększony apetyt
- Obrzęk i tkliwość gruczołów sutkowych
- Zaburzenia cyklu menstruacyjnego z powodu zmniejszenia funkcji jajników
- Niepłodność (z powodu braku owulacji)
- Dodatkowy tłuszcz w obszarze talii.
Nagromadzenie fałd tłuszczu w talii może wskazywać na choroby trzustki lub tarczycy. Ciało ludzkie w tej formie otyłości hormonalnej w okolicy talii przypomina fałdy gąsienicy. Przyczyną mogą być hormony tarczycy lub insulina.
- Otyłość insulinowa
Nieprawidłowa produkcja insuliny (częściej niewystarczająca) powoduje naruszenie metabolizmu cukrów. Glukoza, która dostaje się do organizmu wraz z pożywieniem, nie służy do produkcji energii, ale do gromadzenia tłuszczu. Osoba jednocześnie odczuwa spadek siły i spadek wydajności.
- Otyłość z powodu hormonów tarczycy
Zaburzenia wytwarzania hormonów tarczycy zmniejszają procesy metaboliczne w organizmie. W rezultacie energia nie jest zużywana w całości i jest magazynowana w postaci nadmiaru tłuszczu. Osoby cierpiące na takie zaburzenia hormonalne odczuwają ciągłe zmęczenie i apatię. Charakterystyczną oznaką otyłości tarczycy jest obrzęk policzków.
- Wzrost masy mięśniowej
Czasami można zauważyć wzrost masy mięśniowej. Tłuszcz nie jest odkładany, ale tkanka mięśniowa nadal rośnie (męska postać u kobiet). Może to być wynikiem zwiększenia produkcji męskich hormonów płciowych, częściej testosteronu. Nagromadzenie tłuszczu u mężczyzn występuje z niedoborem tego hormonu.
- Tłuszcz na biodrach i pośladkach
Winą posiadania dużych pośladków i ud mogą być estrogeny, czyli kobiece hormony płciowe. Rozpoznanie niewydolności estrogenowej możliwe jest na podstawie takich objawów jak:
- Wahania nastroju, depresja, drażliwość
- Brak pociągu do płci przeciwnej
- Szybkie zmęczenie
- Problemy z pamięcią, brak koncentracji
- Naruszenie pracy organów rozrodczych.
Otyłość hormonalna- diagnostyka
Zdiagnozować przyczynę otyłości hormonalnej można po kompleksowym badaniu, które obejmuje:
- Zewnętrzne badanie, wywiad medyczny
- Ogólny badanie krwi
- Badanie krwi na obecność hormonów
- USG, MRI i CT.
Otyłość hormonalna- leczenie
Leczenie otyłości hormonalnej polega na przywróceniu hormonalnej równowagi.
Dieta. Na przykład, wraz ze wzrostem męskich hormonów pokarm białkowy jest ograniczony, a zaburzenia endokrynologiczne zmniejszają konsumpcję cukru. Należy wykluczyć szybkie węglowodany, szkodliwe tłuszcze, napoje alkoholowe. Podstawą diety powinny być świeże warzywa i owoce, zboża, produkty mleczne, niskotłuszczowe odmiany ryb i mięsa. Możliwe jest spożywanie niewielkiej liczby orzechów, suszonych owoców, oliwy z oliwek. Zaleca się ograniczenie zawartości cukru i soli.
Tryb życia. Ważne w leczeniu hormonalnej otyłości jest przestrzeganie codziennej rutyny, odżywianie i normalizacja aktywności. Przydatne w kompleksowej terapii będą ćwiczenia sportowe, zabiegi wodne i spacery.
Leczenie farmakologiczne. Często lekarze przepisują leki, które zmniejszają lub zwiększają produkcję hormonu. Pomaga to szybko przywrócić równowagę hormonów i zmniejszyć nadmiar wagi.
Interwencja operacyjna. Jest stosowana w ciężkich przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie daje rezultatu. Zaleca się leczenie chirurgiczne w przypadku nowotworów i zagnieżdżonych patologii narządu rodnego.
Nie można ignorować oczywistych objawów otyłości hormonalnej. Należy pamiętać, że ten rodzaj otyłości nie przechodzi sam i może spowodować nieodwracalną szkodę dla ciała.
