Pyłkowica to uczulenie na pyłki roślin. Jest to jedna z najczęściej spotykanych chorób alergicznych układu oddechowego. Jest to choroba występująca sezonowo, czyli w okresie pylenia określonych roślin. Zwykle jest to okres wiosenno – letni lub wczesnojesienny. Wtedy też pojawia się najwięcej pyłków, a objawy alergii znacznie się nasilają.
Co wywołuje uczulenie
Spośród przeszło 250 tys. gatunków roślin, alergię może wywoływać mniej niż 100. Do tego, aby mógł on uczulać i wywoływać reakcję alergiczną konieczne jest spełnienie kilku podstawowych warunków. Przede wszystkim musi być to roślina wiatropylna (reakcję może wywołać ten alergen, który jest przenoszony przez wiatr – w ten sposób może dostać się on do ludzkiego organizmu). Żeby wywoływać chorobę konieczne jest większe zbiorowisko danej rośliny. Pojedyncze okazy nie są w stanie uczulić ponieważ nie mają na tyle pyłku, który byłyby w stanie dotrzeć do człowieka.
O zachorowaniu decyduje także zanieczyszczenie środowiska. Jest ono odpowiedzialne za nadwrażliwość, a szkodliwe toksyny w znacznym stopniu uszkadzają błonę śluzową dróg oddechowych.
Objawy pyłkowicy
Z uwagi na niewielki rozmiar, pyłki mogą osadzać się w górnych drogach oddechowych oraz w spojówkach. Przez to właśnie, najbardziej uciążliwe (i najczęściej występujące) objawy występują w tych miejscach wywołując zaczerwienienie, swędzenie i łzawienie oczu oraz katar sienny.
Do oskrzeli dostaje się niewielka ilość alergenów, które uwalniane są z popękanych ziaren pyłków.
Sezon alergików
Pierwsze pylenia w Polsce występują w południowo – zachodniej części kraju, dopiero po ok. 14 dniach pojawiają się w części północno – wschodniej.
Można wyróżnić cztery fazy pylenia, które są najbardziej uciążliwe dla alergików.
Trzeci okres to czas letni, który trwa od końca maja do połowy lipca. Wtedy rozpoczyna się pylenie traw. Mimo, że jest to niewielki odcinek czasu to pomiędzy pyłkami zachodzi duża krzyżowość co oznacza wydłużoną ekspozycję na alergen.
Pierwszy okres zaczyna się jeszcze w połowie lutego i trwa do połowy maja. W tym czasie zaczynają pylić drzewa okrytozalążkowe. Drugi okres to połowa maja do początku czerwca. Wtedy pylą m.in. jodła i sosna. Ostatni okres to połowa lipca aż do połowy września. W tym czasie pylą chwasty, w tym przede wszystkim bylica.
Z racji tego, że pyłkowica może objąć jednocześnie wiele narządów, a także z uwagi na fakt, że towarzyszy jej szereg objawów dodatkowych, określa się ją mianem choroby ogólnoustrojowym.
Pierwsze objawy można zauważyć jeszcze w wieku szkolnym, chociaż coraz częściej można je zaobserwować również u dzieci w wieku przedszkolnym. Bardzo rzadko występują u niemowląt.
W niektórych przypadkach, objawy mogą ograniczać się wyłącznie do górnych dróg oddechowych. Dopiero z czasem może przechodzić także na inne organy (zwłaszcza jeśli jest nieleczona).
Pyłkowica może przebiegać w postaci takich schorzeń jak: zapalenie błony śluzowej nosa (katar sienny, swędzenie nosa, upośledzenie ujść zatok przynosowych oraz trąbek słuchowych) czy też zapalenie spojówek (swędzenie i pieczenie spojówek, łzawienie, podkrążenie oczu, obrzęk) jak również astmy oskrzelowej, zmian skórnych (pokrzywka, obrzęk, atopowo zapalenie skóry) czy też szeregu objawów ogólnych (bóle zatok, bóle głowy, itp.)
Często objawami pyłkowicy są także: zmęczenie, problemy z koncentracją, stany depresyjne, problemy z żołądkiem czy też występowanie zespołu alergii jamy ustnej.
U dzieci może pojawić się także wysypka oraz spontaniczne zaczerwienienia w okolicach ust, pokrzywka, obrzęki czy duszności.
Pyłkowica – diagnostyka pyłkowicy
Rozpoznanie pyłkowicy to przede wszystkim przeprowadzenie wywiadu z pacjentem oraz przeprowadzenie testów alergicznych skórnych punktowych (jest to podstawowa metoda badań), oznaczenie stężenia IgE oraz przeciwciał IgE (typowych dla pyłków roślinnych) czy też oznaczenie eozynofilów.
Z racji tego, że większość objawów pyłkowicy przypomina początkowo przeziębienie to nie zawsze jest ona odpowiednio szybko rozpoznana. Często dopiero po drugim czy trzecim sezonie pylenia, przeprowadza się stosowne badania u lekarza specjalisty.
Leczenie pyłkowicy
W przypadku leczenia pyłkowicy można wyróżnić dwie metody postępowania. Jedna z nich to leczenie przyczynowe, a drugie to leczenie objawowe. W przypadku leczenia przyczynowego chodzi przede wszystkim o zmniejszenie ekspozycji chorego na pyłki. Może być to osiągnięte poprzez unikanie aktywności na wolnym powietrzu, w pobliżu pylących roślin czy też podróży rowerem (spacerów) w porach nasilonego pylenia. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe ponieważ większość ludzi chce prowadzić normalny tryb życia, chce korzystać z ładnej pogody, musi chodzić do pracy czy wykonywać inne obowiązki.
Dlatego też, częstym rozwiązaniem jest stosowanie odpowiedniego leczenia farmakologicznego. Najczęściej stosuje się leki przeciwhistaminowe, leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa oraz spojówek, a także leki przeciwzapalne. Środki te powinny być stosowane jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów. Powinno się je zażywać przez cały okres pylenia.
