Kiła sercowo-naczyniowa to groźna choroba, powstająca w wyniku obcowania seksualnego z osobą zarażoną kiłą, lecz jej ujawnienie może nastąpić wiele lat po rzeczonym stosunku, gdyż w początkowych stadiach choroby, żadne konkretne symptomy mogą nie występować. Kiła ma charakter ogólnoustrojowy, atakuje rozmaite narządy i układy w ludzkim organizmie.
Zarażenie kiłą następuje poprzez wniknięcie do organizmu (przez skórę lub uszkodzone błony śluzowe) bakterii tzw. krętka bladego. Rozwój choroby jest długotrwały, a o wczesnej fazie kiły można mówić po ok. 2 latach od momentu zarażenia. Początkowym objawem może być powiększenie węzłów chłonnych. W tym okresie nosiciel może szczególnie zarażać inne osoby.
W kolejnym okresie rozwoju choroby następuje rozniesienie bakterii przez krew po całym organizmie. Oprócz powiększonych węzłów chłonnych, może pojawić się wówczas plamista wysypka na całym ciele, która ma tendencję do nawracania. Zmiany mogą być widoczne także na narządach rodnych. Trzeci etap rozwoju choroby wiąże się już z zainfekowaniem poszczególnym narządów i układów, co np. w przypadku układu nerwowego może skutkować:
- zaburzeniami czucia i porażeniem kończyn;
- zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych oraz mózgu.
O kile sercowo-naczyniowej mówimy w późnej fazie choroby, gdy zostanie już zainfekowany układ sercowo-naczyniowy. Używa się zatem również określenia kiła późna lub kiła trzeciorzędowa. W przypadkach, gdy kiła długo nie daje żadnych symptomów, jej rozpoznanie następuje bardzo późno. Leczenie kiły jest jednakże absolutnie niezbędne i niezwykle istotne, ponieważ choroba ta może prowadzić nawet do śmierci osoby zakażonej.
Kiła sercowo-naczyniowa – objawy choroby
W większości przypadków kiła sercowo-naczyniowa wiąże się ze stanem zapalnym aorty oraz uszkodzeniem jej naczyń. W związku z tym zaburzony zostaje transport tlenu i substancji odżywczych do komórek tętnicy głównej. W wyniku schorzenia w aorcie mogą powstawać tętniaki, które niosą za sobą szereg przykrych konsekwencji, jak:
- uciążliwy kaszel i duszności;
- trudności w przełykaniu;
- choroba niedokrwienna serca;
- łatwe męczenie się i ospałość związane z niedomykaniem zastawki aortalnej (powoduje to również niewydolność serca oraz utraty przytomności);
- gdy tętniak pęknie, może nastąpić natychmiastowy zgon w wyniku wykrwawienia.
Oczywiście zapalenie aorty może przebiegać łagodniej bez powstawania tętniaków. Stosunkowo rzadko kiła sercowo-naczyniowa występuje w postaci zarostowego zapalenia tętnic mózgu (ryzyko udarów). Kiła na każdym etapie swojego rozwoju jest schorzeniem zdradliwym, czasem brak symptomów lub ich niewystarczająca wyrazistość mogą wprowadzać w błąd. Dlatego niewątpliwe stwierdzenie lub wykluczenie choroby może nastąpić jedynie w wyniku badań laboratoryjnych.
Kiła sercowo-naczyniowa – diagnozowanie
Rodzaj badań, jakie są wykonywane, jest determinowany przez to, w jakiej fazie znajduje się choroba. W początkowych stadiach jej rozwoju przeprowadza się tzw. odczyny kardiolipinowe. W późniejszej fazie schorzenia wykonuje się natomiast tzw. odczyny krętkowe. W kile późnej wykonuje się dwa typy odczynów, a mianowicie:
- FTA-ABS (odczyn wiązania przeciwciał przeciwkrętkowych);
- TPHA (test hemaglutacyjny).
Wskazane testy są wykonywane wtedy, gdy istnieje podejrzenie w kierunku kiły, a wyniki dodatnie potwierdzają występowanie u danego pacjenta kiły trzeciorzędowej (zwłaszcza, gdy wynik badania VDRL okazał się ujemny). W rozpoznawaniu kiły przeprowadza się również badania obrazowe, które skupiają się na stwierdzaniu, czy wystąpiły powikłania sercowo-naczyniowe w wyniku zakażenia kiłą. Można tu wymienić następujące badania obrazowe:
- echokardiografia;
- tomografia komputerowa;
- rezonans magnetyczny;
- zdjęcie RTG.
Jeżeli pacjent cierpi na chorobę niedokrwienną serca, wykonuje się także koronografię oraz tzw. próbę wysiłkową. Kiłę najczęściej rozpoznaje się dopiero u osób ok. 50 roku życia, gdyż ta groźna choroba może pozostawać utajona nawet przez kilkadziesiąt lat.
Kiła sercowo-naczyniowa – sposoby leczenia
Podstawą leczenia kiły jest pozbycie się z organizmu bakterii krętka, by nie czyniła dalszych spustoszeń. W tym celu podaje się domięśniowo penicylinę. Kuracja penicyliną trwa ok. miesiąca. Odczyny serologiczne (wykonane bezpośrednio po kuracji oraz wiele lat po jej zakończeniu) pozwalają ustalić, czy leczenie było skuteczne. W razie, gdy doszło już do zainfekowania układu sercowo-naczyniowego, trzeba sięgnąć po bardziej zdecydowane metody.
Tętniaki aorty leczy się w drodze zabiegów kardiochirurgicznych, polegających na wszczepianiu protez naczyń. Gdy uszkodzone są także naczynia wieńcowe i zastawka aortalna, naprawia się lub wymienia zastawkę, albo też wszczepia by-passy. Niedrożność przepływów krwi w naczyniach wieńcowych eliminowana jest za sprawą środków farmakologicznych oraz zabiegów określanych jako angioplastyka wieńcowa.
W razie stwierdzenia niedomykalności zastawki trójdzielnej wykonuje się zabieg przezskórnej wymiany zastawki (TAVI). Jedynym w zasadzie działaniem profilaktycznym, które możemy podjąć, by nie zarazić się kiłą, jest powstrzymywanie się od przypadkowych stosunków seksualnych, a także utrzymywanie relacji intymnych ze stałymi, godnymi zaufania partnerami.
