Reumatyzm jest chorobą, która dotyka głównie osoby starsze oraz kobiety (w Polsce 70%) i obejmuje głównie stawy, ale również cały układ ruchu. Reumatyzm to około 200 różnych jednostek chorobowych, które można podzielić na dwie główne grupy:
1. związane ze starzeniem (np. osteoporoza, zwyrodnienie stawów),
2. niezwiązane ze starzeniem (np. zaburzenia metaboliczne, reumatoidalne zapalenie stawów).
W 1983 roku American Rheumatism Associacion wprowadziło jedną z najbardziej rozpowszechnionych systematyk, dzielącą reumatyzm na 10 głównych grup chorób. Do najczęściej występujących chorób reumatycznych należą:
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zapalenie stawów kręgosłupa,
- bóle pleców,
- bóle szyi,
- zapalenie ścięgien.
Należy pamiętać, że za reumatyzmem może ukrywać się tak naprawdę zupełnie inne schorzenie, które wpływa na degenerację tkanki łącznej. Może być to m.in. hemofilia, szpiczak mnogi oraz sarkoidoza.
Jakie są przyczyny reumatyzmu?
Reumatyzm jest chorobą bardzo bolesną, którą wywołują tzw. mediatorzy zapalenia (histamina i prostaglandyna). Mediatorzy są uwalniani przez komórki zapalenia, czyli limfocyty, leukocyty, makrofagi i płytki krwi.
Pomimo wielu lat badań, przyczyny reumatyzmu nie zostały jeszcze do końca ustalone. Wiadomo, że duży wpływ mają uwarunkowania genetyczne oraz szkodliwe czynniki środowiskowe. Udowodniono, że w rodzinach, gdzie już wystąpił reumatyzm, choroba ta pojawia się znacznie częściej. Szczególnie dotyczy to starczej degeneracji tkanki łącznej.
Reumatyzm może pojawić się również na skutek różnych zaburzeń immunologicznych. Może mieć to miejsce np. przy toczniu lub sarkoidozie – wtedy organizm zaczyna atakować własne komórki. Również przebycie silnej infekcji i ostra reakcja systemu immunologicznego mogą spowodować niszczenie tkanek.
Reumatyzm może być również następstwem choroby nowotworowej.
Czy można zapobiec wystąpieniu reumatyzmu?
Reumatyzmowi można zapobiegać już we wczesnym wieku, korygując postawę ciała. Bardzo ważna jest aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta, bogata w wapń. Warto również zapobiegać zakażeniom i szybko podejmować leczenie w przypadku ich wystąpienia.
Jakie są objawy reumatyzmu?
Reumatyzm objawia się silnym, przewlekłym bólem stawów. Często staje się on na tyle silny, że jest wręcz nie do zniesienia dla chorego. Skutkuje to nie tylko zmęczeniem i rozdrażnieniem, ale też często wyłączeniem z aktywnego życia, a nawet depresją. Choroba postępuje bardzo szybko i z czasem atakuje kolejne organy (serce, płuca, nerki itd.).
Wiele osób wciąż uważa, że choroba ta nasila się w trakcie gwałtownych zmian ciśnienia lub pogody. Jednak żadne rzetelne badania nie potwierdziły jeszcze tej tezy.
Oprócz silnego bólu objawem chorób reumatycznych jest często obrzęk i zaczerwienienie zaatakowanych miejsc.
Poniżej przedstawiamy objawy wybranych chorób reumatycznych.
1. Objawy choroby zwyrodnieniowej:
- nasilony ból, zwłaszcza po całym dniu (obejmuje on zwykle jeden ze stawów lub kręgosłup),
- zawroty głowy,
- drętwienie rąk.
2. Objawy reumatyzmu tkanek miękkich:
- ból barków i łokci, spowodowany wieloletnim przeciążaniem mięśni.
3. Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów:
- ból rąk i stóp,
- ból mięśni,
- dolegliwości serca, płuc oraz naczyń krwionośnych,
- sztywnienie karku.
Jak rozpoznać reumatyzm?
Reumatyzm rozpoznać można poprzez analizę obrazową oraz badania laboratoryjne. Dużą rolę odgrywają tu również badania RTG, tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny. Czasem są również przeprowadzane badania histopatologiczne. O zachorowaniu na reumatyzm świadczą następujące wskaźniki:
- anemia, obniżona liczba białych krwinek,
- wysokie stężenie białka fazy ostrej,
- wysoki poziom OB.
Jak leczyć reumatyzm?
Obecnie nie znaleziono jeszcze skutecznej metody pozwalającej wyleczyć reumatyzm. Jeszcze niedawno leczenie reumatyzmu opierało się wyłącznie na zwalczaniu farmakologicznym objawów i ograniczaniu poruszania w miejscach zaatakowanych stawów.
Obecnie lekarze skupiają się również na polepszaniu sprawności narządów ruchu. Reumatyzm w zaawansowanym stadium może upośledzić sprawność fizyczną. Dlatego należy podjąć wszystkie możliwe kroki tak, aby możliwie zahamować rozwój choroby i nie dopuścić do zaatakowania całego układu ruchu. Kluczową rolę odgrywa tutaj fizjoterapia.
Ponadto w większości przypadków stosuje się terapię analgetykami oraz niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. Jedną z przykładów terapii jest plazmafereza, czyli wymiana osocza.
W leczeniu reumatyzmu często stosowane są metody alternatywne. Jednym z przykładów jest terapia za pomocą jadu pszczelego.
Poniżej podajemy kilka przykładów zabiegów, które pomagają w walce z reumatyzmem:
- masaż klasyczny – ugniatanie ciała, które niweluje sztywność mięśni i usprawnia chore stawy;
- masaż wodny – oddziaływanie na ciało silnym strumieniem wody o specjalnie dobranej temperaturze;
- kinezyterapia – czynne i bierne ćwiczenia, które polepszają sprawność chorych stawów;
- termoterapia – przekrwienie tkanek, które rozluźnia mięśnie i łagodzi ból;
- diatermia – elektroterapia na chore tkanki.
