Dieta bezglutenowa rygorystycznie przestrzegana jest konieczna dla osób ze zdiagnozowaną celiakią czyli chorobą trzewną. Produkty bez glutenu stosowane są też przejściowo w diecie przy alergii, a także nadwrażliwości na gluten.
Kto powinien stosować dietę bezglutenową?
Dla osób za zdiagnozowaną celiakią nie wynaleziono, jak na razie, innego leku niż dieta bezglutenowa. Jest to dla tych osób dieta na całe życie. Przy tak restrykcyjnym sposobie odżywiania, żeby uniknąć niedoborów pokarmowych, bardzo ważna jest jakość produktów bezglutenowych. Gluten jest jednym z najczęstszych alergenów. Szacuje się, że 10-25 % osób z alergią na pokarm ma objawy uczulenia na to białko. Może ono także wywołać objawy nietolerancji. W przypadku alergii czy nietolerancji, dieta bezglutenowa może być wprowadzona przejściowo lub długofalowo, zgodnie z postępowaniem medycznym.
Produkty bezglutenowe czyli jakie?
Produkt bezglutenowy powstaje z naturalnie bezglutenowych surowców takich jak: kukurydza, ryż, ziemniaki, soja, proso, gryka, tapioka, soczewica, maniok, fasola, sorgo, teff, amarantus, quinoa, orzechy, a także mięso, owoce i warzywa. Za bezglutenowe uznaje się również produkty przetworzone, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (20 mg na 1 kilogram). Produkty bezglutenowe oznaczone są międzynarodowym symbolem przekreślonego kłosa, napisem produkt bezglutenowy czy gluten-free. Istotne jest wybieranie tak oznakowanych produktów bezglutenowych, ponieważ produkty naturalnie bezglutenowe mogą być zanieczyszczone glutenem na wszystkich etapach wytwarzania.
Jakie produkty są wykluczone z diety bezglutenowej?
Dieta bezglutenowa wyklucza zboża i produkty ze zbóż takie jak:
- pszenica i jej odmiany,
- jęczmień,
- żyto
- owies – gdy rośnie w pobliżu pól z pszenicą lub jej odmianami.
Zwykły owies, nie certyfikowany bezglutenowo, jest mocno zanieczyszczony glutenem i bezwzględnie zakazuje go dieta bezglutenowa. Istotne jest czytanie etykiet. Z diety bezglutenowej wyklucza się produkty, na których jest informacja, że może zawierać śladowe ilości glutenu.
Bezglutenowy owies?
Zawartość glutenu w ziarnie owsa jest znikoma, a jednak do niedawna owies był uważany za zboże glutenowe. Odkryto, że owies jest bardzo podatny na „zanieczyszczenie” glutenem gdy sąsiaduje na polu z pszenicą. Owies na płatki i mąkę przetwarzany jest też zwykle w zakładach, które wytwarzają również płatki pszenne, jęczmienne i żytnie. Owies jest bardzo ważnym, odżywczym zbożem w diecie. Obecnie sklep bezglutenowy oferuje owies i jego przetwory w wersji bezglutenowej. Aby owies był uznany za bezglutenowy i znalazł się w ofercie sklepu bezglutenowego – cały proces produkcji musi być nadzorowany. Dzieje się tak począwszy od wysiania ziarna owsa na polach uprawnych, aż do produkcji gotowych bezglutenowych przetworów owsianych.
Na czym polega dieta bezglutenowa?
Dieta bezglutenowa to zastępowanie produktów zawierających gluten przez produkty bezglutenowe. Należy jeść produkty bez glutenu: kanapki, makarony, pierogi czy naleśniki. Sklep bezglutenowy oferuje szeroką gamę mąki i ziaren bezglutenowych jak i produktów gotowych ze znakiem przekreślonego kłosa. Produkty bezglutenowe mają specyficzne cechy. Mieszanki mąk bezglutenowych i pieczywo bezglutenowe zawiera wielokrotnie mniej białka, witamin (głównie z grupy B) oraz składników mineralnych w porównaniu z mąką pszenną, żytnią i pieczonym z nich pieczywem. Dlatego jadłospis osoby na diecie bezglutenowej powinien uwzględniać zdrowe reguły żywieniowe.
Zdrowa dieta bezglutenowa
Osobę na diecie bezglutenowej obowiązują, te same co dla wszystkich, zasady zdrowej diety.
W planowaniu bezglutenowego menu należy uwzględnić zasady 5 U:
- 1 U – urozmaicenie; w każdym posiłku powinny się znaleźć produkty ze wszystkich głównych grup żywnościowych: bezglutenowe produkty zbożowe, warzywa i owoce, produkty mleczne lub zastępniki, tłuszcze i źródła białka: strączkowe, mięso, ryby.
- 2 U – umiarkowanie; należy jeść według swoich indywidualnych potrzeb, nie głodzić się, ani nie przejadać.
- 3 U – uregulowanie; regularność posiłków w ciągu dnia w zakresie ilości i częstotliwości wg rekomendowanych przez żywieniowców zasad.
- 4 U – unikanie; lista produktów na cenzurowanym to: cukier, sól, tłuszcz i alkohol.
- 5 U – uprawianie sportu; zalecenia regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej.
Przestrzeganie tych zasad jest bardzo istotne dla zachowania zdrowia osób na diecie bezglutenowej.
