Kozłek lekarski, powszechnie znany jest pod inną nazwa – waleriana. Od wieków znane jest jako drogocenne zioło w leczeniu stanów nerwowych. Nazwa tej rośliny pochodzi od łacińskiego słowa „valere”- czyli być zdrowym. Jest rośliną dwuletnią, jednak już w pierwszym roku otrzymujemy wartościowy surowiec w postaci korzenia. Świeżo wykopany korzeń nie pachnie zbyt intensywnie, swoistego korzennego zapachu nabiera dopiero podczas suszenia.
Właściwości kozłka lekarskiego
Kozłek lekarski to znana roślina posiadająca silne działanie uspakajające. Zawarte w niej walepotriany wykazują uspokajający wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Ze względu na nietrwały charakter wyżej wymienionych związków zaleca się korzystanie z preparatów ze świeżego surowca.
Kozłek lekarski jest składnikiem licznych preparatów galenowych i mieszanek ziołowych o działaniu uspokajającym i należy do najczęściej stosowanych surowców roślinnych. Działanie kozłka polega na zwiększaniu w mózgu stężenia jednego z neuroprzekaźników układu nerwowego – kwasu gamma- aminomasłowego (GABA).
To dzięki niemu kozłek lekarski ułatwia sen i tłumi niepokój. Bardzo ważną rolę w porównaniu do leków syntetycznych, powszechnie stosowanych w leczeniu bezsenności, odgrywa fakt że kozłek nie wywołuje uzależnienia ani tzw. porannego otumanienia. Dlaczego tak się dzieje? Otóż preparaty zawierające kozłek lekarski nie usypiają, lecz uspokajają ośrodkowy układ nerwowy i cały organizm, dzięki czemu sen przychodzi w sposób naturalny. Ważną cechą ziela jest i to, że daje on trwały sen, bez nocnych wybudzeń. To sprawia, że osoby cierpiące na bezsenność wstają wypoczęte i zrelaksowane.
Oprócz walepotrianów pewną rolę w działaniu odgrywają olejki eteryczny i kwas walerianowy. Olejku eterycznego jest w kozłku od 0.5% do 1.5% (m.in. kamfen, beta-elemen), natomiast suma kwasów walerianowych i ich pochodnych waha się od 0,15% do 0,9% (należy do kwasów organicznych).
Wśród szeregu schorzeń na które pomaga kozłek lekarski wskazuje się najczęściej na:
- bezsenność,
- częstoskurcz napadowy,
- zaburzenia czynnościowe,
- przyspieszone bicie serca na tle nerwowym itp.
Kozłek lekarski ma szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej. Roślina oprócz tego że działa uspokajająco, posiada także bardzo silne działanie rozkurczające, dlatego stosuje się ją na bóle miesiączkowe, bóle brzucha, a także w okresie przekwitania u kobiet. W dodatku kozłek lekarski sprawdza się przy kolkach, astmie, obniża wysokie ciśnienie krwi. Kozłek działa uspokajająco, rozkurczowo, przeciwepileptycznie, nasennie. Znosi fermentację jelitową i wzdęcia. Jest wiatropędny i przeciwdrgawkowy, działa przeciwrobacznie na owsiki i glisty. Działa też przeciwcukrzycowo. Zmniejsza częstotliwość oddawania moczu i osłabia uczucie pragnienia.
Badania
Badania przeprowadzane przez Pentor (2002r.) wykazały, iż na trudności związane z zasypianiem, pojawiające się co noc, cierpi średnio 16% Polaków, a ich liczba z roku na rok wzrasta. W przeglądzie z roku 2010 stwierdzono, że kompozyt kozłka lekarskiego oraz chmielu pospolitego stosowany w leczeniu bezsenności pierwotnej u dorosłych jest skuteczny.
Rezultaty innego zestawienia wskazują na to że, kozłek lekarski jest surowcem bezpiecznym, dobrze tolerowanym, z małą ilością występujących działań niepożądanych. Wykazuje działanie lecznice od łagodnych do umiarkowanych zaburzeń snu.
Przepis na napar z kozłka lekarskiego
Napar z kozłka lekarskiego działa uspokajająco, leczy bezsenność, skuteczny na napięcia mięśni.
Przynosi ulgę w stanach maksymalnego napięcia wywołanego stresem.
Składniki
- 1 łyżeczka rozdrobnionych korzeni kozłka
- 2 szklanki wody
Sposób przygotowania
Wodę wlać do garnka i dodać kozłka a następnie ogrzewać pod przykryciem na parze przez 30 min, odstawić na 10 min.
Dawkowanie:
Pić 2-3 razy dziennie po 1-4 szkl po jedzeniu jako środek uspokajający i rozkurczowy.
