Połonicznik nagi (Herniaria glabra) – jest to roślina z rodziny goździkowatych, występująca na terenie całej Europy, na północy Afryki i w zachodniej Azji. Najczyściej można ją spotkać na przydrożach, pastwiskach oraz na terenach gdzie występuje gleba bezwapienna.
Połonicznik nagi to roślina jednoroczna lub wieloletnia, rozesłana, o licznych cienkich, nagich i lekko owłosionych łodygach wyrastających gwiaździście z jednego palowego korzenia i osiągająca od 5-14 cm wysokości. Posiada charakterystyczne liście, dość drobne, trochę zaostrzone. Kwiaty drobniutkie, żółtozielone, zebrane w zbite kłębki w kątach liści.
Czas kwitnięcia następuje od czerwca do października. Ziele o słabym, aromatycznym zapachu, lecz drapiącym smaku. Zaleca się zbiór w okresie kwitnienia, niekiedy można powtarzać zbiór jesienią.
Suszenie należy przeprowadzać po dokładnym oczyszczeniu, ewentualnie umyciu i odsączeniu, szybko, w temp. 35—40°C.
Połonicznik nagi – zastosowanie
Połonicznik nagi jest to roślina o szerokim zastosowaniu lekarskim, głównie z uwagi na swój unikatowy skład. Skład chemiczny:
– saponiny trójterpenowe – tzw. glabrozydy (11%),
– flawonoidy do 2,5% (np. hiperozyd, kwercetyna, narcyzyna),
– pochodne hydroksykumaryny ok. 0,2 (herniaryna, umbeliferon, skopoletyna),
– kwasy organiczne (m.in. kwas glikolowy, kwas glicerolowy),
– ślady olejku eterycznego,
– garbniki,
– sole mineralne.
Surowcem zielarskim są górne części łodyg ścinane w fazie rozkwitania kwiatów. W Polsce można ja spotkać najczęściej na słonecznych, piaszczystych stanowiskach północno-wschodniej części kraju. Połonicznik wytwarza płożące się po ziemi łodygi z eliptycznymi liśćmi ułożonymi naprzeciwlegle. W pachwinach liści wyrastają drobne, żółtawozielone kwiaty.
Połonicznik nagi z rodziny goździkowatych wywodzi się z terenów Azji i północnej Afryki, choć obecnie dość pospolicie występuje na terenie całej południowej Polski. W ziołolecznictwie stosuje się szczytowe części rośliny, podcięte powyżej pierwszego rozgałęzienia zdrewniałej zazwyczaj łodygi.
Połonicznik nagi – właściwości lecznicze
Pomimo że występuje w Europie, północnej Afryce i zachodniej Azji dość często można spotkać połonicznika nagiego także w Polsce. Rośnie na obszarze całego kraju, najobficiej jednak w północno-wschodniej części kraju.
Znane jest bardzo wiele zalet tego ziela. Wykazuje nieznaczne działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, zwłaszcza dróg moczowych w tym posiada dość słabe działanie moczopędne. Działa także przeciwskurczowo, głównie na narządy moczowe, oraz bakteriobójczo. Preparaty z połonicznika stosuje się w leczeniu stanów zapalnych dróg moczowych i kamicy. Działają one przeciwbakteryjnie, pomagają w rozpuszczaniu kamieni moczanowych. Ziele połonicznika stosuje się przeważnie w mieszankach z innymi ziołami.
Ziele zbiera się od lipca do września i suszy w przewiewnym miejscu. Po wysuszeniu jego smak jest ostry, drapiący, wykazuje lekki zapach. Pozyskiwany jest wyłącznie ze stanowisk naturalnych. Wszelkie próby uprawy jak na razie zawiodły.
Ziele połonicznika jest stosowane w chorobach takich jak:
– infekcjach dróg moczowych,
– w stanach zapalnych pęcherza,
– miedniczek nerkowych(często w mieszankach z kwiatem bławatka),
– przy bolesnym parciu na mocz,
– skąpomoczu,
– w kamicy moczowej,
– w zakażeniach dróg moczowych,
– działanie przeciwbakteryjne na drobnoustroje znajdując się w drogach moczowych, w tym również na szczepy oporne na antybiotyki i chemioterapeutyki.
Połonicznik nagi – przeciwwskazania
Nie zaleca się stosować połonicznika nagiego przy ostrym zapaleniu kłębuszków nerkowych, przy krwawieniach oraz przy ostrym nieżycie żołądka i dwunastnicy, nie należy również stosować połonicznika przy zmianach nowotworowych w obrębie dróg moczowych.
Połonicznik nagi – sposób użycia
Ziołowa mieszanka na zakażenie dróg moczowych
Przepis; należy zmieszać w równych częściach ziele połonicznika, owoce jarzębiny, liście maliny, kwiaty mniszka, ziele macierzanki lub tymianku, ziele nawłoci. Do termosu wsypać 2 ½ łyżki mieszanki ziół, zalać 3 szklankami wrzącej wody, zamknąć termos i odstawić na 1 godzinę.
Należy pić po 2/3 szklanki naparu między posiłkami, 3 – 4 razy dziennie, jako środek bakteriobójczy, przeciw zapalny, przeciw krwotoczny, wzmacniający naczynia włosowate i moczopędny. Stosować w ostrym i podostrym zakażeniu bakteryjnym dróg moczowych oraz żołądka i jelit. W stanie przewlekłym należy zmniejszyć ilość mieszanki ziołowej do 1 ½ – 2 łyżek na 3 szklanki wody.
Napar
Przepis; należy 1/2 łyżki ziela zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić na 10 min, a następnie przecedzić, pić 1/3 szklanki 3 razy dziennie między posiłkami.
Ziołowa mieszanka na kamice szczawianową
Przepis; należy zmieszać 50 g ziela połonicznika, 50 g ziela skrzypu, 50 g ziela nawłoci, 25 g kłącza perzu, 25 g kwiatów bławatka, 25 g znamion kukurydzy. 3 ½ łyżki mieszanki ziół zalać 4 ½ szklanki wrzącej wody, naparzać pod przykryciem 20 minut, przecedzić. Pić po 2/3 – 1 szklanki naparu, 3 – 5 razy dziennie w kamicy szczawianowej.
Odwar
Przepis: należy ½ -1 łyżki stołowej ziela zalać szklanką wody, następnie gotować się na małym
ogniu przez 5 minut, po czym odstawia się na 10 – 15 minut, przecedzić i pić
między posiłkami po 1/3 szklanki 3 razy dziennie.
