Rutwica lekarska – Galega officinalis L. należy do rodziny motylkowatych. Szczególnie upodobała sobie południową część naszego kraju z uwagi na jej występowanie na wilgotnych łąkach, w zaroślach, przy rowach melioracyjnych. Rutwica lubi ciepłe, nasłonecznione i wilgotne miejsca. Jest to roślina mrozoodporna ale lubi także deszczową aurę, ponieważ to właśnie podczas deszczu najlepiej się rozwija. Roślina nie lubi jednak nagłych zmian pogodowych takich jak naprzemiennie występujące zimno i ciepło.
Okres kwitnienia rutwicy lekarskiej przypada od lipca do sierpnia. Posiada charakterystyczne kwiaty w kolorze liliowym lub niebieskim. Jest rośliną wieloletnią, łatwą do uprawy w ogródku, a przy tym bardzo oryginalną. Surowcem jest ziele zbierane w czasie kwitnienia – Herba Galegae. W Polsce roślina chroniona. Należy zebrać górne części pędów. Suszenie przeprowadza się w warunkach naturalnych, w zacienionym i przewiewnym miejscu.
Krajem pochodzenia rutwicy jest Europa południowa i Azja zachodnia, gdzie nadal występuje. W przeszłości, około roku 1600 była używana jako zioło lecznicze w leczeniu takich chorób, jak dżuma, gorączka i różnych chorób wieku dziecięcego.
Rutwica lekarska – astosowanie
Rutwica lekarska to popularna roślina uprawna. Głównie wykorzystywana przy cukrzycy i nadciśnieniu, ale także posiada szereg innych zastosowań i właściwości.
W jej skład wchodzą miedzy innymi alkaloidy (galeginę, hydroksygaleginę, peganinę), glikozyd flawonoidowy – galuteolinę, flawonoidy (luteolinę, kwercetynę, kempferol, izoramnetynę), saponiny, czterocukier – stachiozę, garbniki, gorycze, sole mineralne i witaminy. W surowcu występuje około 0,3% galeginy złożonej z węgla, wodoru i azotu oraz olejek eteryczny.
Składnikiem czynnym rutwicy jest galegina, która obniża poziom cukru we krwi, odkrył ją w 1914 roku doktor Tauret.
Uprawiana jest głównie z nasion. Występuje ona swobodnie na łąkach, pastwiskach, nad brzegami rzek, czy w wilgotnych lasach w południowej Europie i zachodniej Azji. W przeszłości w Szwajcarii i innych krajach uprawiana była jako pasza dla zwierząt.
Rutwica lekarska – właściwości lecznicze
Wśród prozdrowotnych właściwości rutwicy lekarskiej wymienia się w szczególności:
– wspomaganie laktacji u kobiet,
– silne działanie napotne,
– przeciwgorączkowo,
– żółciopędnie,
– moczopędnie,
– zmniejsza poziom cukru we krwi,
– leczy skórę,
– wykorzystywany jako składnik mieszanek ziołowych.
Nasiona dawkuje się podobnie jak ziele, podobne jest też zastosowanie. Wyciągi z rutwicy dodaje się do maści (1,5%). Goją zranienia skóry, stosowane pomocniczo — zwiększają działanie promieniowania rentgenowskiego, zabliźniają uszkodzenia skóry.
Suszone ziele rutwicy lekarskiej stosujemy w postaci kąpieli relaksujących i odprężających.
Swoje zastosowanie posiada w przypadku chorób trzustki, problemów trawiennych, ciężkich zaparć i nadciśnienia tętniczego stosujemy napar z ziela rutwicy.
Rutwica lekarska – sposób użycia
Przygotowanie naparu
Przepis; należy 2 łyżki ziela zalać 1 szkl. wrzącej wody a następnie odstawić na 30 minut, przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100-150 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg – 6 ml, 5-6 kg – 10 ml, 7-8 kg – 15 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg – 15 ml, 15-20 kg – 25 ml, 25-30 kg – 35-40 ml, 35-40 kg – 50-75 ml, 45-50 kg – 80-90 ml, 3-4 razy dz.
Nalewka rutwica
Przepis; należy pół szkl. suchego ziela zalać 300 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.
Zażywać 3 razy dz. po 1-2 łyżeczki; dzieci ważące 10-15 kg – 1 ml, 20-25 kg – 1,5 ml, 30-35 kg – 2-2,5 ml; 40-45 kg – 3 ml, 3-4 razy dz.
Herbatka
Przepis; należy o 250 ml wrzącej wody dodać 1-2 łyżeczki. Mieszaninę zostawimy 10 min w spokoju. następnie ją przecedzimy i podajemy zawsze świeżą herbatę, którą należy pić 2-3x dziennie.
Napar
Przepis, należy z 4 łyżeczek ziół na 2 szklanki wody; doprowadzić do wrzenia, odstawić na 30 min; pić 3 razy dziennie 1/3—1/2 szklanki.
Mieszanka ziołowa przeciwcukrzycowa
Przepis; należy 50 g ziela rutwicy wymieszać z 50 g szałwii, 50 g liści pokrzywy, 50 g korzenia łopianu, 50 g porostu islandzkiego oraz 50 g plechy morszczynu. 1 łyżkę mieszanki zalać 200 ml wody, doprowadzić do wrzenia i gotować przez 5 minut na wolnym ogniu. Odstawić do zaparzenia na 20 minut, odcedzić. Spożywać 3 x dziennie po 100 ml dla złagodzenia objawów cukrzycy.
Napar z rutwicy lekarskiej
Przepis; zaleceniach jedną łyżeczkę rozdrobnionego suszu zalewamy jedną szklanką wrzącej wody i zaparzamy pod przykryciem przez około 20 minut.
Po upływie tego czasu mieszankę przecedzamy i pijemy 2-3 razy dziennie po pół szklanki.
Do kąpieli relaksująco – odprężających przygotowujemy napar z rozdrobnionego i ususzonego ziela rutwicy, 50 g ziela zalewamy 1,5 l wody i gotujemy doprowadzając do wrzenia przez pół godziny. Po upływie tego czasu mieszankę odstawiamy na pół godziny pod przykryciem i parę razy mieszamy. Następnie przecedzamy do wanny i kąpiemy się w takim naparze przez około 20 minut w temperaturze 37° C.
