Paciorkowiec – paciorkowce to rodzaj kulistych bakterii Gram dodatnich. Dla przeciętnego człowieka znaczącym patogenem jest Streptococcus pneumoniae, który po raz pierwszy został rozpoznany jako czynnik wywołujący zapalenie płuc w 1880 roku. Od tamtej pory powstało wiele opracowań dotyczących wpływu Streptococcus pneumoniae na humoralny układ odporności. Ze względu na rolę tego patogenu w wywoływaniu zapaleń płuc, znany jest on pod nazwą pneumokoków.
Nazwa paciorkowce wzięła się od ich charakterystycznego podziału gdyż zachodzi on wzdłuż jednej osi i dlatego rosną one w łańcuchu lub parach stąd nazwa Streptococcus pochodząca od greckiego „streptos” oznaczającego coś łatwo wyginającego się.
Paciorkowiec – przyczyny
Wiele gatunków paciorkowców jest nieszkodliwa gdyż stanowią one również część flory jamy ustnej, skóry, jelit i górnych dróg oddechowych u człowieka.
Paciorkowce niejednokrotnie wywołują zapalenie gardła, a także zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, wsierdzia, różę i martwicze zapalenie powięzi.
Zakażenie paciorkowcami w obecnych czasach to bardzo powszechny problem i dość popularny w różnych dyskusjach.
Wśród podstawowych przyczyn wywołujących paciorkowca upatruje się błyskawiczne przenoszenie się bakterii z organizmu chorego na organizm zdrowy. Wystarczy, że zakażona osoba kichnie, kaszlnie lub będzie rozmawiać z kimś w bliskiej odległości, a paciorkowce przedostaną się na inny organizm. Szczególną uwagę należy także zwrócić na higienę owoców oraz warzyw. Szczególne zagrożenie stanowią niemyte owoce i warzywa. Największym jednak sprzymierzeńcem rozwoju paciorkowców w naszych organizmach jest mleko, które wspomaga ich rozwój w krtani, jamie ustnej i gardle.
Chyba żaden rodzaj żywności nie przynosi tyle szkody krtani, jamie ustnej i narządom układu oddechowego, co mleko.
Największa zapadalność na zakażenia paciorkowcem występuje w okresie jesienno-zimowym. Czas wystąpienia objawów od momentu zakażenia jest dosyć krótki i wynosi średnio około trzech dni.
Rodzaje paciorkowców
Istnieje wiele podziałów paciorkowców. Jeszcze kilkanaście lat temu uważano że poszczególne rodzaje paciorkowca wywoływały hemolizę całkowicie (grupa beta), częściowo (alfa) lub w ogóle nie wywoływały (gamma). Obecnie stosuje się inny podział – Lancefield, na podstawie obecnego na powierzchni danego paciorkowca rodzaju wielocukru, czyli antygenu. Każdy z antygenów na powierzchni bakterii określany jest inną literą z alfabetu. Dlatego powszechnie uznawany jest podział na grupy:
- A (Streptococcus pyogenes),
- B (Streptococcus agalactiae),
- C i G (Streptococcus equi),
- D (Streptococcus faecalis),
Paciorkowiec – objawy
Objawy i leczenie w zależności od rodzaju paciorkowca.
Objawy paciorkowca uzależnione są od rodzaju choroby które wywołują a metoda leczenia doprana odpowiednio do danego schorzenia.
Okres wylęgania paciorkowca wynosi średnio 2-5 dni (1-7 dni). Wrotami zakażenia są jama ustna i gardło. Rozróżnia się różne postacie kliniczne anginy paciorkowcowej:
- anginę nieżytową,
- mieszkową,
- pseudobłoniczą.
Do najczęściej spotykanego rodzaju należy w szczególności angina mieszkowa. Charakteryzuje się ona w szczególności występowaniem widocznymi czopami ropnymi na migdałkach. Wśród charakterystycznych objawów które mogą występować w przypadku anginy mieszkowej wymieniamy:
- silny ból głowy,
- dysfunkcje gardła,
- rosnąca gorączka,
- bólem brzucha,
- torsje,
- zaczerwienienie i obrzęk śluzówki gardła,
- wysięk z migdałków,
- powiększenie w różnym stopniu węzły chłonne,
- nieznaczne powiększenie śledziony i wątroby oraz pozostałych grup węzłów chłonnych obwodowych.
Podstawę leczenia bakterii paciorkowca stanowi skuteczne i ostateczne poznanie przeciwnika czyli określenie rodzaju bakterii która nas zaatakowała. Tylko na tej podstawie lekarz specjalista powinien dobrać odpowiednią antybiotykoterapię i wdrożyć ją.
Wśród pierwszych leków zastosowanych w anginie wywołanej paciorkowcem wymienia się penicylinę doustną , jeśli jednak po upływie około 3 do 5 dni nie widać efektów leczenia wówczas lekarz powinien zlecić zmianę antybiotyku na silniejszy. Spowoduje to zabicie bakterii o szerszym spektrum działania, należy jednak zawsze pamiętać iż każdy antybiotyk zabija nie tylko pozytywne bakterie ale i te szkodliwe.
Oprócz zastosowanej antybiotykoterapii zaleca się stosowanie także leków tak zwanych tonizujących i znacznie łagodzących objawy choroby.
Należy pamiętać iż każda forma choroby paciorkowca a w szczególności angina stanowi bardzo duże ryzyko zachorowania, bardzo długo może dojść do zakażenia tą bakteria dlatego zaleca się w szczególności zastosowanie się do zaleceń specjalisty oraz całkowite zakończenie antybiotykoterapii która niezastosowana do końca może okazać się nieskuteczna w działaniu. Bardzo częstym błędem w leczeniu anginy paciorkowcowej jest przerywanie zażywania antybiotyku w momencie ustąpienia objawów. Antybiotyk należy bezwzględnie stosować przez 10 dni inaczej całe leczenie może nie przynieść oczekiwanego efektu lub może skutkować licznymi powikłaniami.
Paciorkowiec – powikłania
W wyniku agresywnego działania grupy paciorkowców leczenie może nie przynieść oczekiwanego efektów i skutkować licznymi powikłaniami. Do najczęściej spotykany zaliczamy między innymi:
- zapalenie ucha środkowego,
- dysfunkcje zatok przynosowych,
- ropień okołomigdałkowy,
- angina Ludwiga (necrotizing fasciitis of neck).
