Czerwonka to inaczej zakaźna biegunka, którą powodują bakterie Shigella lub ameby Entamoeba histolytica. Jej przykra konsekwencją jest stan zapalny błony śluzowej żołądka i jelit. Prowadzi to do pojawienia się biegunki zawierającej śluz lub krew. Dzięki dynamicznemu rozwojowi medycyny w XXI wieku choroba ta przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta, niemniej jednak dawniej często prowadziła do śmierci.
Okres wylegania choroby trwa średnio do 10 dni.
Czerwonka – przyczyny
Głównym źródłem zachorowalności jest przedostanie się do organizmu pałeczki Shigella oraz ameby zwanej zwaną entamoeba histolytica. Do zakażenia dochodzi przez kontakt z chorym, lub przez zakażoną żywność. Dokładnie w wskutek kontaktu z osobą chorą, a bliżej związane jest to ze zjadaniem żywności zakażonej kałem osoby chorej. Jak to możliwe? Otóż wynika to z niedbałości o higienę rąk. Bakterie wywołujące czerwonkę rozprzestrzeniają się wraz z wypróżnianiem się osób zakażonych, którzy z kolei mogą przekazać bakterie na artykuły spożywcze. Powszechnie czerwonkę określa się jako „chorobę brudnych rąk”, gdyż wiąże się z niskim poziomem higieny osób zainfekowanych.
Najbardziej narażone na zachorowanie są dzieci do około czwartego roku życia, choć choroba ta może występować u każdego. Okresem największej zachorowalności jest wiosna oraz lato. Czerwonka możne zaatakować nasz organizm w wyniku obecności nawet kilku bakterii w organizmie. Nieleczona czerwonka może w rezultacie doprowadzić do śmierci.
Pałeczki bakterii Shigella rozprzestrzeniają się wraz z wydalaniem kału przez nosicieli i osoby chore. Wśród częstych przyczyn zarażenia czerwonką wymienia się spożycie zainfekowanej żywności i wody.
Bakterie Shigella odpowiedzialna za czerwonkę wytwarza dwa rodzaje toksyn:
– enterotoksynę,
– toksynę Shiga.
Wystarczy zaledwie kilka bakterii, by doszło do powstania choroby i pierwszych objawów.
Czerwonka – objawy
Objawy czerwonki są bardzo charakterystyczne i dość proste w diagnozowaniu, wśród najczęściej spotykanych wymienia się:
– silne dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej,
– wymioty,
– braku apetytu,
– objawów zatrucia,
– bolesnego parcia na stolec,
– oraz wysoka gorączka.
– wzdęcia,
– wzmożona perystaltyka jelit.
– tkliwość odbytu,
– biegunka,
– przyspieszony pasaż jelitowy,
– występowanie krwi i śluzu w stolcu,
– krwiste wymioty,
– przejściowa nietolerancja laktozy,
– zawroty głowy,
Charakterystyczne dla czerwonki są biegunki bardzo wodniste i dość obfite, z czasem doprowadzając do częstych wypróżnień o niewielkiej objętości, zawierających domieszki śluzu i krwi. Efektem przedłużających się biegunek może być znacznego stopnia odwodnienie. Odwodnienie może doprowadzić do niewydolności nerek a nawet zgonu.
Do najczęściej spotykanych objawów należą także objawy neurologiczne. Dotyczą w zależności od źródła około 40% zakażonych dzieci. Są to zwykle bóle głowy, sztywność karku, drgawki, objawy splątania, halucynacje, a także śpiączka. Do rzadkości należy zakażenie opon mózgowo rdzeniowych.
W przypadku Shigella dysenteriae może rozwinąć się nieadekwatne wydzielanie ADH z jednoczesną głęboką hiponatremią. Jeżeli nie wprowadzi się odpowiedniego leczenia biegunki takie mogą trwać nawet do 2 tygodni.
W przypadku dużych zaburzeń wodno – elektrolitowych może pojawić się także suchość błon śluzowych, bóle mięśni, problemy z krążeniem, apatia, senność.
Czerwonka – leczenie
W celu rozpoznania choroby wykonuje się badanie endoskopowe oraz bakteriologiczne. Oprócz charakterystycznych objawów choroby należy wykonać posiewy kału. Jeżeli w trzech kolejnych próbach wykonywanych w odstępach 3 dniowych nie stwierdza się obecności bakterii świadczy to o wyzdrowieniu.
Czerwonkę bakteryjną należy różnicować z zatruciem pokarmowym, pełzakowicą, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego oraz rakiem esicy i odbytu.
Podstawą leczenia czerwonki bakteryjnej są antybiotyki, dlatego należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Jednym z najniebezpieczniejszych skutków czerwonki jest odwodnienie organizmu, dlatego by go uniknąć należy uzupełniać płyny jak najczęściej. W większości przypadków chory nie ma sił, dlatego konieczne jest zmuszanie do picia wody oraz słabej gorzkiej herbaty.
W czasie czerwonki zalecana jest bezwzględna dieta ze wskazaniem na spożycie kleiku oraz sucharów. Przez kilka dni należy natomiast unikać jarzyn i wszelkich produktów przyspieszających przemianę materii.
Czy można się ustrzec czerwonki? Czy istnieje jedno proste placebo? Otóż tak, wystarczy jedynie przestrzegać ściśle określonych zasad.
Zaleca się w szczególności:
– przestrzeganie podstawowych zasad higieny przyrządzania posiłków,
– dezynfekcję wydalin chorego i przedmiotów nimi zanieczyszczonymi,
– poddanie obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym osób podejmujących lub wykonujących prace w styczności z żywnością w zakładach produkcji i obrotu żywnością, z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub wymagające bezpośredniego kontaktu z ludźmi, np. w zakładach opieki zdrowotnej czy przedszkolach.
Badania te mają na celu wykrycie i odsunięcie od wykonywania ww. prac osób chorych i nosicieli pałeczek Shigella. Ograniczy to ryzyko przeniesienia zakażenia na inne osoby.
Ze względu na bardzo duże ryzyko zakażenia należy wyeliminować całkowicie czynniki chorobotwórcze mogące prowadzić do czerwonki.
