Bąblowica to niebezpieczna choroba pasożytnicza, dotykająca zarówno ludzi, jak i zwierzęta, głównie psy, koty, owce, konie i gryzonie. Zarażenie tym pasożytem jest bardzo niebezpieczne, ponieważ choroba przez wiele lat rozwija się w ukryciu. Po tym czasie w organizmie człowieka znajduje się już jeden lub kilka dużych bąbli określanych, jako cysty lub torbiele. Co charakterystyczne dla tej choroby zmiany skórne mogą rozrastać się do znacznych rozmiarów i osiągać nawet 20 centymetrów średnicy i ciężar jednego kilograma.
Przyczyny bąblowicy
Podstawową odpowiedzialność za rozprzestrzenianie choroby i jej rozwój ponosi larwa tasiemca wieńcogłowego z gatunku Echinococcus granulosus, rzadziej Echinococcus multilocularis.
Do zarażenia dochodzi w wyniku połknięcia jaj bąblowca. Źródłem tego zarażenia są odchody żywicieli ostatecznych.
Człowiek najczęściej zaraża się poprzez spożycie niemytych owoców leśnych. Połknięte przez człowieka jaja tasiemca w przewodzie pokarmowym przekształcają się w postacie larwalne przyjmujące formy torbieli. Przez ścianę jelit, larwy, przedostają się do krwiobiegu w którym są roznoszone po całym organizmie człowieka.
Dla tasiemca bąblowcowego człowiek jest żywicielem pośrednim, oznacza to, że w organizmie człowieka pasożyt rozwija się do postaci larwalnej, aby następnie się z niego wydostać i przenieść do organizmu żywiciela ostatecznego, gdzie może osiągnąć dojrzałość płciową.
Zarażone tasiemcem bąblowcowym zwierzęta leśne oraz domowe zanieczyszczają swoimi odchodami zawierającymi jaja tasiemca runo leśne, wodę, jagody, poziomki, grzyby oraz wiele innych roślin. Człowiek zaraża się tasiemcem bąblowcowym przez spożycie nieprzegotowanej wody lub niemytych owoców, warzyw i grzybów, na których znajdują się jaja tasiemca. Następnie połknięte jaja w przewodzie pokarmowym ulegają transformacji w postać larwalną pasożyta i przyjmują postać torbieli. Przez ścianę przewodu pokarmowego larwy mogą przedostawać się do krwi i w ten sposób rozprzestrzeniać się po całym organizmie. Choroba ta jest o tyle niebezpieczna, że po kilku latach od zarażenia larwa potrafi osiągać rozmiary nawet do kilkudziesięciu centymetrów, przez co prowadzi do dużego spustoszenia w organizmie, a nawet śmierci.
Objawy bąblowicy
Bąblowica rozwija się bardzo powoli, a pierwsze objawy choroby mogą ujawnić nawet po 15 latach od zakażenia. Ich typ oraz skala zmian w organizmie zależy od typu tasiemca oraz umiejscowienia torbieli. Zwykle są następstwem ucisku wywieranego przez torbiel na sąsiednie tkanki i jej powiększania się.
Niekiedy brak objawów aż do chwili pęknięcia torbieli, które powoduje rodzaj wymiotów, polegających na wylewaniu się wodnistego płynu z ust przy silnym kaszlu.
W przypadku bąblowicy jednojamowej larwa osadza się w wątrobie lub płucach. Wokół niej pojawia się wypełniona płynem torbiel, która może osiągnąć średnicę nawet 30 cm. Bardzo często uciska wywołując ból brzucha , mdłości oraz kłucie w boku.
U pacjentów z bąblowicą wielojamową pasożyt również zajmuje wątrobę, ale nie tworzy wokół niej torbieli, a niszczy jej strukturę. Zakażenie przemieszcza się wraz z krwią do płuc , oka, a czasem mózgu . Ten typ choroby jest bardzo trudny w leczeniu i niemal 90 proc. chorych umiera.
Leczenie bąblowicy
W celu dokonania prawidłowej diagnozy i postawienia ostatecznego rozpoznania konieczne jest wykonanie:
– uwidocznienie zmian w badaniach obrazowych. W tym celu wykorzystuje się takie mechanizmy jak; USG, tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.
– badania serologiczne, służące wykryciu przeciwciał w klasie IgG skierowanych przeciwko antygenom tasiemca. Badania wykonuje się dwoma metodami – ELISA oraz dla potwierdzenia Western-blot, co umożliwia ostateczne zróżnicowanie rodzaju tasiemca;
– wykonanie badania histologicznego materiału pobranego podczas zabiegu operacyjnego lub w przypadku Echinococcus granulosus także podczas biopsji cienkoigłowej torbieli.
W leczeniu bąblowicy wykorzystuje się głównie:
– leczenie farmakologiczne – z wykorzystaniem leku przeciwpasożytniczego tzw. albendazol
– leczenie operacyjne – polega na wycięciu zmian wraz z marginesem zdrowych tkanek. Zabieg wykonuje się w przypadku torbieli jednojamowych o dużych rozmiarach, grożących pęknięciem lub też szybko rosnących.
– metoda PAIR – znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku bąblowicy jednojamowej, której nie można usunąć operacyjnie. Polega na nakłuciu torbieli, odessaniu jej treści, podaniu roztworu NaCl i ponownej aspiracji po upływie kilkunastu minut.
Bąblowica może spowodować wystąpienie szeregu powikłań. Wśród najczęstszych zaliczamy:
– wstrząs anafilaktyczny,
– bakteryjne zakażenie torbieli tasiemca jednojamowego;
– zapalenie dróg żółciowych;
– dysfunkcje wątroby;
– wyniszczenie organizmu;
Aby skutecznie bronić się przed zachorowaniem na bąblowice konieczne jest przestrzeganie określonych zasad takich jak:
– dokładne mycie grzybów i wszelkich owoców leśnych, a także warzywa oraz owoce pochodzące z ogrodu, należy bezwzględnie bardzo dokładnie umyć. Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zagrożenia jest poddanie ich obróbce termicznej, gdyż jaja tasiemca giną w temperaturze powyżej 60 stopni;
– regularne odrobaczanie czworonogów;
– stosowanie rękawic ochronnych w kontakcie z ziemia np. w trakcie prac w ogródku.
